Na konferencji zaprezentuję swój szkic na temat etnolektu wilamowickiego/ wilamowskiego, pt.Tzw. etnolekt wilamowicki z perspektywy językoznawczej, prawnej oraz oczekiwań społecznych. To swoistego rodzaju polemika z politykami pragnącymi prawnie uznać mowę część mieszkańców Wilamowic za odrębny język.

Opinia z 4 maja 2021 r. Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk, będącej zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, instytucją opiniodawczo-doradczą w sprawach używania języka polskiego definitywnie stwierdziła, że:

Nie ma podstaw, by mowę nielicznej najstarszej generacji wilamowian nazwać językiem regionalnym. Należałoby raczej pozostać przy pojemnej nazwie (terminie) etnolekt, odnoszącej się zarówno do dialektu, jak i do języka.

Rozważania na powyższy temat trzeba zacząć od kwestii częściowo już wyeksploatowanej – choć trudno od niej uciec – tzn. od próby wskazania granicy między językiem a dialektem. Punktem spornym jest tu uznanie, czy język musi (czy też nie) być w pełni skodyfikowany – w przeciwieństwie do dialektu, który takiej kodyfikacji nie wymaga.

Celem pełniejszego usystematyzowania zakresu pojęciowego używanych terminów i ich wzajemnych relacji nie sposób również pominąć fenomenu i typu języków kolateralnych postrzeganych jako odmiany pośrednie między dialektami i samodzielnymi językami.

Należy przypomnieć, że zarówno ustawa, jak i Europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych zaznaczają, że pojęcie „język regionalny” nie obejmuje dialektów oficjalnego języka państwa.

Mając na uwadze różnice poglądów w kwestii pochodzenia entolektu wilamowskiego oraz Wilamowian, a także trwające spory językoznawców w kwestii pochodzenia etnolektu wilamowskiego i jego potencjalnych związków z systemem języka niemieckiego, należy pozostawić tę kwestię do przedmiotu dalszych analiz i badań językoznawców. Mimo pewnych oczekiwań społecznych prowadzących do prac legislacyjnych zmierzających do prawnego uznania etnolektu jako języka regionalnego nie można pomijać faktu, iż w opinii wielu językoznawców etnolekt wilamowski jest archaicznie genetycznie, niemieckim dialektem.

Ponadto należy świadomie i racjonalnie pochodzić do promocji etnolektu. Nauczanie archaicznego etnolektu przez entuzjastów niemających przygotowania językoznawczego może budzić wątpliwości. Młodzi ludzie oceniają ten kod językowy jako niezrozumiały i trudny do przyswojenia.